PREVISOKA NAPLATA BORAVKA DECE U VRTIĆIMA – MOGUĆNOST POVRAĆAJA SREDSTAVA

U periodu od 3. aprila 2010. godine do 31. decembra 2014. godine roditelji dece koja su koristila usluge državnih pretškolskih ustanova na teritoriji grada Beograda plaćali su naknadu za boravak dece u vrtićima u višestruko većim iznosima od onog na koji su zakonom bili obavezani.

Naime, u skladu sa važećim Zakonskim propisima, roditelji su bili u obavezi da plaćaju iznos od 20% ekonomske cene boravka dece u PU, dok bi preostali iznos padao na teret jedinice lokalne samoprave.

Kako je u celokupnom period ekonomska cena (cena usluga) boravka dece u PU iznosila 13.332,00 dinara, roditelji je trebalo da plate 20% navedenog iznosa (ili 2.666,40 rsd), dok je ostatak tebalo da bude obaveza lokalne samouprave.

Međutim, usled ignorisanja zakonskih propisa od strane grada Beograda i PU u celokupnom period, roditelji su plaćali znatno veće iznose na mesečnom nivou i na taj način su oštećeni za iznose koji su preplaćeni u odnosu na navedeni iznos koji je predstavljao njihovu obavezu (2.666,40 rsd).

Šteta koju su roditelji pretrpeli na ovaj način zavisila je od slučja do slučaja, ali su svi oštećeni za iznose od nekoliko hiljada do 7.500,00 dinara, na mesečnom nivou, što godišnje može iznositi i čitavih 90.000,00 rsd. Treba napomenuti da roditelji ostvaruju i pravo na zakonsku kamatu na iznos štete, koja ne predstavlja zanemarljiv iznos.

 

Ko ima pravo?

Na naveden način oštećeni su SVI roditelji dece koja su u period od 2010-2014. godine boravila u državnim pretškolskom ustanovama na teritoriji grada Beograda, bez ispunjavanja posebnih uslova.

O mogućnosti ostvarivanja prava i eventualnog iznosa potraživanja, roditelji se moraju od slučaja do slučaja posavetovati sa svojim advokatom.

 

Kako zaštiti svoje pravo?

Oštećeni roditelji mogu zaštiti svoje pravo, odnosno izvršiti povraćaj sredstava koja su uplatili uprotno zakonskim propisima na jedan od dva načina.

I           Tužba protiv grada i/ili pretškolske ustanove

Prvi osnovni sud u Beogradu primio je više od 15000 tužbi roditelja protiv grada Beograda i PU, a radi naknade štete ili zbog sticanja bez osnova.

Postupci u ovim sporovima obavezno podrazumevaju ekonomsko-finansijsko veštačenje radi utvrđivanja koliko su roditelji (svaki individualno) oštećeni.

Takođe, u sporovima se kao osnovno pravno pitanje postavlja pitanje da li je osnov tužbe sticanje bez osnova ili naknada štete, od čega isključivo zavisi da li će sud zauzeti stav da rok zastareosti iznosi 3 godine (naknada štete) ili 10 godina (sticanje bez osnova).

U dosadašnjoj praksi donet je veći broj presuda kojima su u prvom stepenu usvojeni tužbeni zahevi tužilaca. Ipak, ne bi trebalo očekivati da bi postupci mogli da budu pravnosnažno okončani u roku kraćem od 2 godine od dana podnošenja tužbe.

Takođe, svoje stavove po pitanju osnovanosti zaheva roditelja iskazali su i najviši sudski i drugi organi Republike Srbije (Vrhovni kasacioni sud, Ustavni sud), čije odluke se mogu naći u nastavku teksta.

II         Poravnanje sa lokalnom samoupravom

Neke lokalne samouprave u Republici Srbiji odlučile su da ponude poravnanje roditeljima čija su deca boravila u PU na njihovoj teritoriji.

Ovim putem krenule su lokalne samouprave grada Kragujevca i grada Niša, međutim to nije bio slučaj sa najvećom lokalnom samoupravom u Republici Srbiji, gradom Beogradom.

Ipak, i kod mogućnosti mirnog rešenja spora (poravnanja) roditelji moraju imati u vidu sledeće:

1. Roditelji imaju pravo;
2. Ne radi se o “dobroj volji” lokalne samouprave;
3. Neophodno je utvrditi koliko su zaista u konkretnom slučaju roditelji oštećeni, jer je svaki slučaj, kao i iznos štete individualan;
4. Ukoliko su već pokrenuli postupak protiv lokalne samouprave, obavzno da se pre preduzimanja bilo koje radnje posavetuju sa svojim advokatom.

Koji modalitet ostavrivanja prava će u konkretnom slučaju roditelji izabrati, ipak, ne zavisi od njihove volje, budući da je za ostvarivanje prava roditelja na teritoriji grada Beograda neohodno da se obrate zahtevom nadležnom sudu. .

Prilikom donošenja odluke o daljim koracima, svakako preporučujemo da konsultujete advokate sa iskustvom u ovoj oblasti koji vam mogu dati preciznije informacije o vašem pravu. Ono što je svakako savet, jeste da se sa zaštitom prava ne čeka, iz razloga što protekom vremena pravo zastereva, te se u tom smislu svakog meseca izgubi pravo na određeni deo potraživanja.